De hitmusical Grease die de meeste van ons vast wel kennen van de verfilming met John Travolta en Olivia Newton-John uit 1978. Echter is het niet de eerste vertolking van het dans fenomeen. Of tenminste, het is zeker niet de oorspronkelijke, originele musical Grease uit 1971 van geestelijk vaders: Jim Jacobs en Warren Casey. Die begon met dramatisch andere liedjes en een iets ander verhaal. Het is ook niet de versie uit 2006, die Tilburg in vuur en vlam zette toen de show zijn Nederlandse debuut maakte met Jim Bakkum en Bettina Holwerda in de hoofdrollen. Echter, het basisplot uit 1971 over de liefde tussen greaser (sub cultuur) Danny Zucker en het leuke nieuwe meisje Sandy Dumbrowski is gebleven. Maar bijna al het andere aan Grease is in de loop der jaren op de een of andere manier veranderd. Het is een multiversum, geen twee versies zijn hetzelfde.
Ad van Dijk’s grote Tilburgse heropleving is geen agressieve dramatische herwaardering. Zoals de versie van “Theater Oostpool” die momenteel in het Schouwburg Concertzaal Tilburg speelt. Het is meer een zorgvuldig uitpluizen van alle beschikbare liedjes en verhaalopties. Die vervolgens zijn samengevoegd tot de hardste versie die beschikbaar is. Maar zonder echt dramatisch af te wijken van het precedent. Bovendien zit Tristan van der Lingen erin, waar we later op terugkomen.
De belangrijkste beslissing van, van Dijk is om delen van de allereerste versie van de musical uit 1971 in ere te herstellen. Die nooit professioneel in dit land is opgevoerd. Hij heeft vastgehouden aan de grote bekende, haast tot volksliederen gemaakte liedjes, die voor de film zijn toegevoegd. “Grease is the Word”, “You’re the One that I Want”. Omdat hij natuurlijk geen publieksoproer wil.
Maar er staan ook extreem diepe nummers op, zoals “Tattoo Song”. Is Tattoo Song een verloren klassieker? Absoluut niet! Maar het deuntje, waarin Danny’s volledig mannelijke bende The Burger Palace Boys overweegt om een tatoeage te laten zetten. Past goed in een versie van de show die de oogverblindende Californische helderheid van de film schuwt en zich meer richt op karakter gedreven deuntjes.
In plaats daarvan is deze Grease geheroriënteerd op een groter gevoel van een nachtelijke wereld waarin verveelde. Geile bendes nerveuze tieners rondkruipen in een doodlopende stad op zoek naar wanhopige actie. Voeg daarbij Bert Vanduoar’s metalen, semi-industriële decor, Servé Hermans’s theater verlichting. Een verwijzing naar de Amerikaanse jaren 70, een stoere, schokkerige nieuwe choreografie van Daan Wijnands. En je krijgt het gevoel dat dit werkelijk een vervallen kustplaatsje in New York uit de jaren 70, zou kunnen zijn.
De beste prestatie van de show komt van Danique Graanoogst als Sandy. Die veel minder overkomt dan die andere Olivia (Newton-John) die de rol in de film speelde. Graanoogst’s Sandy is zeker een lieve meid, maar ze heeft een stalen morele kern. Met een rechtvaardige afkeuring van de smakeloze capriolen van haar nieuwe schoolgenoten. En als ze zich aan het eind inlaat, komt dat heel anders aan. Het gebeurt met een ironische blik en met het duidelijke doel Danny te laten zien dat het mogelijk is jezelf te veranderen. Ze probeert hem het goede voorbeeld te geven, niet om hem te charmeren (hoewel ze dat ook doet).
Dus ja, het is een hardere, donkerdere, meer zelfbewuste Grease. En zo hoort het ook. Toen de musical debuteerde, keek hij slechts 12 jaar terug in de tijd. Het equivalent van een nieuwe show nu over het jaar 2006. Sindsdien zijn er weer jaren verstreken en de wereld. En de maatschappelijke opvattingen, zijn veranderd. Enige oneffenheden in de Grease helpt het eigenlijk om het logischer te maken.
Geeft het volledig nieuw leven? Ik zou zeggen van niet. Van Dijk’s productie voelt zich vaak gevangen tussen de hardere elementen van traditionele producties. Dat brengt mij bij Fontys Dans (Musicaltheater) student en Op zoek naar… deelnemer Tristan van der Lingen. Echt niets tegen de man zelf, maar laten we eerlijk zijn. Zijn absurd hoge rating in de rol van Op zoek naar… van AVROTROS geeft aan dat hij is ingehuurd om uitkeringsgerechtigden op de stoelen te krijgen, met hun gratis kaartjes van de gemeente en niet veel meer. De rol is zo uitgebreid als je redelijkerwijs kunt verwachten. Naast het jureren van de danswedstrijd doet hij wat jive-talking (Bee Gees stijl) links tussen de scènes en neemt hij deel aan de traditionele megamix aan het eind van de show.
Maar dat brengt problemen met zich mee, aangezien Tristan absoluut geen zanger is. Zelfs als je zijn Nederlands, Engelse accent meerekent (wat je waarschijnlijk niet zou moeten doen). Klinkt zijn fluisterachtige stem net als het ritmische gepraat van een rapper. Het lijkt erop alsof Tristan geen hoge tonen kan zingen en daarom vertellend zingt om de hoge zangstem maar te hoeven voorkomen. Terwijl zijn lichte, melodieuze poptonen absoluut niet de bas hebben die nodig is voor de verschillende ballad’s en rock-‘n-roll nummers in de stijl van de jaren ’50 die hij te horen krijgt.
Elders is van der Lingen’s aanstellerige Danny oké, maar het voelt alsof we nooit echt de gevoelige kant van het personage te zien krijgen. En het is moeilijk om precies te weten wat we aan het eind van de rit van hem moeten denken. Aangezien zijn algemene handigheid wel wordt benadrukt. Maar nooit volledig aan bod komt. Esmée Dekker is uitstekend als de charismatische, broze Betty Rizzo, leidster van de ‘meisjesbende’ de Pink Ladies. En Cheyenne Latul als Frenchy brengt echt gevaar in Kenickie, Rizzo’s knipperlicht minnares. Maar net als bij Danny voelt het alsof het happy end van de musical. Onderstreept door die verplichte megamix, sommige aspecten van de hardere aanpak een beetje in de steek laat.
Uiteindelijk is Grease nog steeds een te lucratief bezit om toe te vertrouwen aan een regisseur. Albert Verlinde heeft in de rol als producent zijn best gedaan om de musical een bij de tijd passende revisie te geven. Maar dat wordt afgewogen tegen de noodzaak om een theater met honderden plaatsen, maanden lang te vullen met een mainstream publiek. Het resultaat is niet helemaal geslaagd. Maar het is ook geen flop. Om het liedje te citeren: Grease is het woord. En je hoort dat dat hoort. Maar daarmee is de kous dan ook wel af.